Bankkosten voor (familie-) bewindvoerders. Wie betaalt wat?

Stijgende bankkosten voor rekening van de (familie-) bewindvoerder?

Al sinds 2015 worden er vragen gesteld bij de steeds oplopende kosten. BPBI voorzitter van Mastwijk gaf in 2015 al aan dat de meest kwetsbare burgers gestraft worden voor het feit dat zij een beschermingsmaatregel nodig hebben. Wie moet opdraaien voor de (steeds hogere) bankkosten? De expertgroep Curatele, Bewind en Mentorschap (CBM) komt bewindvoerders tegemoet. Binnen Aigor van Piekoo kan de doorbelasting eenvoudig worden verantwoord.

De bankrekening: hoe zit dat precies?

Voor zowel de curator als de bewindvoerder is de verplichting om een bankrekening te openen in de wet opgenomen. De bewindvoerder is verplicht om uitsluitend voor de betalingen die hij bij de vervulling van zijn taak verricht of ontvangt, zoveel mogelijk van deze rekening gebruik te maken.

In aanvulling op deze - op zich algemene - wettelijke bepaling, heeft het LOVCK&T enkele nuances aangebracht. Zo zijn de volgende spelregels opgenomen in de aanbevelingen meerderjarigenbewind:

• De bewindvoerder moet direct na de benoeming de bank(en) inlichten over het ingestelde bewind;
• De bewindvoerder moet zo nodig de aanwezige bankpassen laten blokkeren;
• De rekeningen van betrokkene staan op naam van betrokkene. Het gebruik van “inzake” rekeningen, derdenrekeningen en en/of rekeningen zijn - ook niet voor korte tijd - niet toegestaan;
• Ook eventuele spaarrekeningen neemt de bewindvoerder onder zijn beheer;
• Ten behoeve van de betrokkene wordt een rekening aangehouden waarop de bewindvoerder leefgeld stort. Rood staan op de leefgeldrekening is niet toegestaan;
• Bij een liquide vermogen van meer dan €100.000,- dient de bewindvoerder het vermogen te verdelen over rekeningen bij meerdere banken (niet vallend onder dezelfde vergunninghouder bij de DNB) die vallen onder de garantieregeling van de DNB.

In de praktijk komt het er op neer dat de bewindvoerder vaak drie rekeningen aanhoudt: een beheerrekening, een leefgeldrekening en een spaarrekening.

Wie betaalt wat?

Uiteraard kosten deze bankrekeningen geld. Maar wie betaalt wat? Grofweg kunnen twee typen kosten worden onderscheiden:

• de reguliere kosten voor de betaalpakketten van de client zoals die gelden voor elke particulier;
• en de zogenaamde beheerskosten die aan de inkomensbeheerder worden doorberekend en doorgaans voortkomen uit een mantelovereenkomst tussen de bewindvoerder en de bank. Hierbij kan worden gedacht aan een (eenmalig) tarief voor openen of aanvragen van een rekening voor een client, maar ook aan periodieke betalingen per rekening die valt onder dezelfde mantelovereenkomst.

De reguliere kosten van het betaalpakket komen voor rekening van de cliënt, de extra beheerskosten komen voor rekening van de bewindvoerder.

Bankkosten zijn onkosten en vallen onder de jaarbeloning

Hoewel er gevallen zijn geweest waarbij gemeenten door de rechtbank verplicht zijn gesteld om bepaalde beheerskosten te vergoeden vanuit de bijzondere bijstand, vallen deze kosten sinds de invoering van de regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren in 2014 onder de jaarlijkse forfaitaire jaarbeloning. In deze beloning is namelijk een onkostenvergoeding verdisconteerd.

In de memorie van toelichting bij de regeling stelt de wetgever namelijk dat met onkosten wordt bedoeld de kosten die de vertegenwoordiger in het belang van de goede uitoefening van zijn taken maakt. Hieronder vallen telefoonkosten en reiskosten, maar ook de bankkosten. Separate bijzondere bijstand voor de (hoge) beheerskosten is hierdoor niet meer mogelijk. De bewindvoerder krijgt namelijk al een (verdisconteerde) onkostenvergoeding via de reguliere beloning.

Hogere bankkosten geen uitzonderlijke omstandigheid

Alleen bij uitzonderlijke situaties kán de kantonrechter de beloning op andere wijzen vaststellen. De kantonrechter heeft in 2015 al geoordeeld dat de beheerskosten voor de kosten van de bewindvoerder komen. Het gaat namelijk om kosten die verband houden aan de door de bank aan de bewindvoerder verleende service. Het zijn daarmee onkosten van de bewindvoerder, die vallen binnen het door hem in rekening te brengen tarief. Hij kan deze kosten niet nogmaals aan rechthebbenden in rekening brengen.

Tijdelijk doorbelasten extra kosten bankrekeningen

Nu een aantal banken vanaf dit jaar beheerskosten in rekening brengen en/of de beheerskosten fors hebben verhoogd, worden bewindvoerders geconfronteerd met een aanzienlijke stijging van de - voor hun rekening komende - onkosten. Bij de indexering van de jaarlijkse vergoeding per 1 januari 2020 is nog geen rekening gehouden met de forse toename van de bankkosten die voor rekening van de bewindvoerder komen. Daarom heeft de expertgroep Curatele, Bewind en Mentorschap (CBM) van de rechtspraak als tijdelijke maatregel indexering dat vanaf 2020 per rechthebbende per jaar (dus niet per bankrekening) € 6,- in rekening gebracht mag worden. Bewindvoerders moeten deze verhoging vermelden in de rekening en verantwoording onder de post “bankkosten” en in een bijlage specificeren. Deze tijdelijke regeling houdt op zodra een wijziging van de regeling beloning in werking treedt. Hiermee komt de expertgroep tegemoet aan bewindvoerders die met deze verhoogde kosten worden geconfronteerd.

De doorbelasting moet worden vermeld in de Rekening en Verantwoording

Als voorwaarde om de bankkosten deels door te mogen belasten aan cliënten, heeft de expertgroep gesteld dat bewindvoerders deze tijdelijke verhoging moeten vermelden in de rekening en verantwoording onder de post “bankkosten” en deze kosten in een bijlage moeten specificeren. Gebruikers van Aigor van Piekoo kunnen dit eenvoudig doen door de bankkosten die zij vanuit de beheerrekening hebben betaald te koppelen als “bankkosten” en in het veld “toelichting” bij de rekening en verantwoording een korte toelichting op te nemen (bijvoorbeeld: doorbelasting bankkosten á €6,- per jaar cf. tijdelijke regeling expertgroep CBM).